De optimale baanwielrenfiets om bij de wereldtop te komen én blijven

Het initiatief voor deze innovatieve fiets lag in het traject richting de Oympische Spelen van Tokyo in 2021 bij KOGA. Het doel? Niet per se de beste fiets maken met bijvoorbeeld de minste luchtweerstand, maar een die voor iedere renner persoonlijk qua stijfheid, gewicht en aerodynamica optimaal is.

Hiervoor zocht KOGA de samenwerking op met diverse partijen. De TU Delft, dat onder andere over het TU Delft Sports Engineering Institute en een fietslab beschikt en een voorloper is als het gaat om onderzoek naar aerodynamica. De KNWU, waar de renners aan verbonden zijn. En diverse bedrijven met specifieke kennis over onder meer aerodynamische ontwerpen en composieten.

Daan Bregman van de TU Delft: ‘In het begin hebben we de wensen en behoeften van de renners in kaart gebracht door middel van interviews.’ Daaruit volgde onder andere dat zij hun fiets tot dan toe te krap vonden. Ook tijdens de ontwikkeling van de fiets gingen we regelmatig met hen in gesprek of lieten we hen technieken uittesten. Voor fietstesten in de windtunnel kwamen ze naar Delft, maar om de geometrie van de fiets te bepalen, zochten we hen op tijdens de trainingen.’

Iedere zes weken overleg

Om op de hoogte te blijven, kwam het consortium van betrokkenen iedere zes weken fysiek samen. Bregman: ‘Dan bespraken we wat we gedaan hadden in de afgelopen periode, wat we vonden van de nieuwe ontwikkelingen en wat volgende te nemen stappen waren. Wat mij betreft was het een perfect voorbeeld van een multidisciplinaire samenwerking waarin bedrijven, sport en wetenschap elkaars meerwaarde erkenden en versterkten.’

Het resultaat was een (ten opzichte van daarvóór langere fiets) voor iedere renner uiteraard specifiek afgesteld – die in Tokyo al drie gouden, een zilveren en twee bronzen medailles opleverden. Het daarbij laten richting de Olympische Spelen in Parijs deden ze bij KOGA niet.

Stijf en aerodynamisch

Mark Dorlandt, projectleider vanuit KOGA en expert in fietsconstructies: ‘Met de baanwielrenners en de KNWU zijn we om de tafel gaan zitten om te kijken waar er nog verbeteringen mogelijk waren. Wat ten eerste opviel , is dat de Engelsen – van oudsher geduchte concurrenten – een brede voorvork hadden, de Italianen juist een smalle en wij eentje die ertussenin zat. Ieder van de teams dacht hiermee de meest aerodynamische optie te hebben gekozen. Wij wilden extra testen of dat inderdaad zo was. Door computersimulaties zagen we hoe de lucht rond het object, de voorvork, stroomt. Met een paar wijzigingen, onder andere op de plek waar het wiel op de voorvork aansluit, hebben we de voorvork zeven procent aerodynamischer gemaakt.’

En dat was niet het enige. ‘De stijfheid van een stuur is van groot belang. Renners trekken heel hard aan het stuur, dus dan is een stijf stuur comfortabel. Tegelijkertijd wil je geen afbreuk doen aan de aerodynamica. Per renner hebben we op dat punt ook verbeteringen doorgevoerd, zowel aan het stuur als aan het deel van het stuur dat met de rest van de fiets verbonden is. Ook maakten we de handvatten bij een aantal renners dikker om de stijfheid te vergroten.’

De TU Delft was zijdelings nog betrokken, maar het meeste contact had KOGA met Actiflow: een Bredaas bedrijf gespecialiseerd in ontwerpen in combinatie met aerodynamische analyses. Dorlandt: ‘We hebben uiteraard niet de illusie dat onze fietsen an sich goud in Parijs opleveren, maar als we een klein beetje bijdragen aan de prestaties van de renners is onze missie geslaagd.’