Sportinnovator

Dukenburg telt 22.000 inwoners, waarvan een aanzienlijk deel ouder is dan 55 jaar. De komende jaren zal dit percentage door vergrijzing verder toenemen. Het living lab Dukenburg beweegt met zorg over de drempel probeert op deze trend in te spelen door vanuit het zorg-, welzijn- en sportnetwerk meer in te zetten op preventie. Het bevorderen van een actiever leven en meer onderlinge ontmoetingen staan hierbij centraal.

Volgens Simon van Genderen, labregisseur van het project en docent/onderzoeker aan de HAN Sport en Bewegen was er al samenwerking tussen partijen deze sectoren, maar was er ruimte voor verbetering. ‘We wilden de toegankelijkheid verhogen voor beweegactiviteiten voor zowel ouderen die nog vitaal zijn als kwetsbaren.’

Een belangrijke stap hierbij was het vinden van een gemeenschappelijke taal tussen betrokken professionals. ‘De buurtsportcoaches richtten zich op alle 55-plussers, terwijl de zorgsector alleen focuste op de kwetsbaren. Als je dat niet op elkaar afstemt, praat je langs elkaar heen en komt het nooit tot een gezamenlijke aanpak.’

Een concreet voorbeeld van hoe het wél kan is een project rondom reizen met het openbaar vervoer. ‘Kwetsbare ouderen ervaren drempels om te reizen, bijvoorbeeld angst om te vallen bij het in- en uitstappen van een bus. Dat gaf ons de aanleiding om met fysiotherapeuten te kijken naar een praktische oplossing. Uiteindelijk hebben we een cursus ontwikkeld om ouderen te leren hoe ze veilig het ov kunnen gebruiken.’

Naast mobiliteit wordt gewerkt aan de toegankelijkheid van sport- en beweegvoorzieningen in de wijk. Studenten van de HAN hebben onderzocht welke laagdrempelige, gratis mogelijkheden er zijn en hoe deze beter kunnen worden ontsloten voor oudere wijkbewoners. Een succesvoorbeeld is het zogenaamde beweegadviesgesprek door buurtsportcoaches, bedoeld voor vitale ouderen. ‘Die gesprekken zijn zo populair dat er meer vraag dan aanbod is. Daarmee is het naast een succes ook een uitdaging geworden om alle gewenste gesprekken daadwerkelijk te laten plaatsvinden.’

Niettemin blijft de juiste wijze van informatievoorziening een uitdaging. ‘Er bestaat een website met daarop een sociale kaart. Daarop staan alle initiatieven in de wijk. Veel ouderen maken daar nauwelijks gebruik omdat zij niet met internet overweg kunnen. Het blijkt dan ook vooral een hulpmiddel voor professionals. Dat geeft aan dat je goed moet nadenken over hoe je de doelgroep bereikt.’

Een living lab biedt volgens Van Genderen een unieke kans om partijen bij elkaar te brengen en vanuit de praktijk nieuwe interventies te ontwikkelen. ‘Zonder deze samenwerkingsvorm was een project zoals de ov-cursus waarschijnlijk nooit van de grond gekomen. Nu kunnen we experimenteren, leren en opschalen.’

Toch blijven er ook uitdagingen. De druk op professionals is hoog en de tijdsinvestering in netwerken en samenwerking wordt niet altijd als vanzelfsprekend gezien. ‘Ons doel is dat professionals uiteindelijk zelf de meerwaarde van deze aanpak ervaren en initiatief nemen om het netwerk in stand te houden. Als dat lukt, heb ik er alle vertrouwen in dat het living lab een blijvend effect heeft op het aanbod in de wijk, afgestemd op de behoeften van de doelgroep.’

De toekomstvisie reikt verder dan Dukenburg. Er zijn gesprekken gaande met andere wijken om de werkwijze uit te rollen. ‘Als we professionals in verschillende wijken kunnen laten samenwerken zoals we dat hier doen, ontstaat er een structurele verandering die bijdraagt aan minder zorgafname en een zelfstandiger leven voor ouderen. Daar is het ons uiteindelijk om te doen. Of dat lukt, kunnen we pas op de lange termijn zeggen.’

Voor toekomstige living labs heeft Van Genderen tot slot een tip. ‘Focus op een bepaalde doelgroep. Nodig vervolgens alleen maar partners met een reden uit voor. Durf daarin dus keuzes te maken. De kans op oneindige discussies zonder dat het tot actie komt, is anders zeer groot. We hadden nu nog over de definitie van ouderen kunnen praten, maar dan was het nooit tot enig resultaat gekomen.’

Kijk hier voor meer informatie over Dukenburg beweegt met zorg over de drempel in Nijmegen.