Het verhaal over de XOET-scan is inmiddels bekend. Oprichter Laura Jonker won in 2018 de Nationale Sportinnovatorprijs en sindsdien is de scan geoptimaliseerd en volop in gebruik genomen, zowel binnen de sport als in het onderwijs en het bedrijfsleven. In de afgelopen vijf jaar hebben Jonker en haar samenwerkingspartners niet stilgestaan. Lees hier welke ontwikkelingen de XOET-scan heeft doorgemaakt.
Voor wie het gemist heeft: wat houdt de XOET-scan in?
Jonker: ‘De XOET-scan draait om het antwoord op de vraag: hoe weet ik als trainer wat mijn sporter nodig heeft? Bekend is dat het belangrijk is om als sporter autonoom te zijn, steun te ervaren en feedback te ontvangen. Maar hoeveel en op welke manier verschilt per persoon. De één vindt het bijvoorbeeld fijn om inspraak te hebben in de trainingen, terwijl de ander het juist fijner vindt om gewoon uit te voeren wat hij of zij opgedragen krijgt. Als je als trainer niet aansluit bij de behoefte van de sporter ontstaat er wrijving.’
‘De XOET-scan biedt de mogelijkheid die behoefte in kaart te brengen’, vervolgt Jonker. ‘Intrinsieke motivatie en zelfregulatie stonden daarbij centraal, dus bijvoorbeeld op welke manier een trainer het beste kan motiveren en op welke wijze iemand leert. Dat was nieuw, want eerder gingen metingen vooral om hoeveel intrinsieke motivatie iemand heeft of hoe vaak iemand zelfreguleert.’
Hoe heeft de XOET-scan zich ontwikkeld sinds de lancering?
Jonker: ‘Een paar jaar geleden benaderde een Amerikaans bedrijf, MAP Sports, mij. De eigenaren hadden gehoord over de XOET-scan en informeerden mij over een onderzoek dat uitwees hoe belangrijk het is dat sporters het gevoel hebben dat een ander in hen gelooft: degroeimindset. Vaak ligt de nadruk op het ontwikkelen van meer vaardigheden, het vergroten van het plezier en het verbeteren van de prestaties. De groeimindset van de coach over de sport, kortom: het geloof in zijn of haar pupil, is misschien wel relevanter om een sporter optimaal te begeleiden dan of een sporter zelf een groeimindset heeft.’
‘Met die wetenschap zijn Matt Best en Yoi Tibbets van MAP Sports en ik aan de slag gegaan om een module groeimindset te ontwikkelen. Zij maakten al gebruik van een valide en betrouwbaar instrument voor het meten van de groeimindset, dus dat maakte het eenvoudig om de handen ineen te slaan. De Rijksuniversiteit Groningen was eveneens betrokken in de personen van prof. dr. Nico W. van Yperen en Barbara Huijgen. Zo checkten zij de vertalingen van de aanvankelijk in het Engels geformuleerde vragenlijsten. Onze partner Marketresponse heeft de applicatie verder doorontwikkeld.’
Hoe wordt de nieuwe module door de gebruikers, de trainers, ontvangen?
Jonker: ‘De gebruikers zijn divers, van FC Groningen, waar de XOET-scan een vast onderdeel is van de jeugdopleiding, tot de LuchtVerkeersleiding Nederland en roeiers in Lausanne die trainen voor de Olympische Spelen in Parijs in 2024. Bij de KNVB heb ik al driehonderd trainers begeleid en PSV en SC Heerenveen beginnen nu met het inzetten van de scan. Wat ik terugkrijg, is dat het voor de trainers een waardevolle tool is om de sporters te begeleiden. Ze hebben meer begrip voor en connectie met hen. Dit natuurlijk op basis van eerdergenoemde intrinsieke motivatie en zelfregulatie want de groeimindset is pas net beschikbaar in de applicatie. Ze hebben aangegeven hier zeker ook interesse in te hebben dus we deken met de groeimindset daar een extra impuls aan te gegeven.’
‘Een bijvangst is van de XOET-scan is trouwens dat sporters beter leren woorden te geven aan wat zij voelen. Soms kan je wel merken dat je bijvoorbeeld niet helemaal lekker in je vel zit of je vrij voelt bij de wijze waarop een trainer met jou omgaat, maar zie dat maar eens in woorden te vatten en terug te koppelen. Alhoewel de XOET-scan voor de trainers was opgezet, is het natuurlijk een mooie bijkomstigheid dat we ons nu ook op de sporter richten.’
Hebben jullie vervolgstappen voor ogen?
Jonker: ‘Ik blijf ongebreideld nieuwsgierig naar alles wat met dit thema te maken heeft. Inmiddels hebben we een behoorlijke dataset opgebouwd. Die willen we publiceren, vooral omdat dit ondersteuningsmodel relatief nieuw is in de wereld van coaching. Verder blijven we actief in het verder bekend maken van de sportwereld met de XOET-scan en het implementeren ervan bij tal van sportverenigingen en sportpsychologen, maar dus ook in het onderwijs en het bedrijfsleven. Er valt op diverse vlakken dus nog van alles te winnen om het trainers gemakkelijker te maken.’
Meer informatie
Neem voor meer informatie over de XOET-scan contact op met Laura Jonker via scan@xoet.nl.
Een van de eindgebruikers van de XOET-scan is FC Groningen. Wouter Frencken, manager topsportontwikkeling bij de voetbalclub: ‘We gebruiken de scan nu zo’n vier jaar en dat bevalt heel goed. Van stafleden kreeg ik regelmatig de vragen hoe ze spelers in een leerstand kunnen krijgen en hoe ze het maximale uit de spelers kunnen halen, ongeacht voetbalniveau. Een persoonlijkheidstestje geeft wel iets van inzicht, maar we zijn ervan overtuigd dat de XOET-scan voor de interactie tussen trainer/coach en speler een praktischer en waardevollere toevoeging vormt.’
‘Voor ons is de tool zeker ook een middel voor spelers om hun behoeften duidelijk te maken. Daarnaast vormt het een spiegel voor begeleiders. Je kan wel denken dat een manier van coachen en begeleiden werkt, maar misschien blijkt een andere wijze nog wel beter te zijn voor de betreffende speler. De groeimindset-module nemen we waarschijnlijk komend seizoen in gebruik. In jezelf geloven is natuurlijk belangrijk en als óók voelt dat de begeleiding in je gelooft, werkt dat als olie op het vuur voor de spelers. Dat juichen we bij FC Groningen, waar alles draait om groeien en groter worden, alleen maar toe.’
Gerelateerd nieuws
Innovatie in de schijnwerpers
Waarom meetrainen niet-sporters wél in beweging moet krijgen
15-07-2024
Sociaal veilig sportklimaat
Winnaars Nationale Sportinnovator Prijs 2023: ‘Een (sociaal) veilig sportklimaat’ bekend
29-05-2024
Financiering