Zwemlessen worden steeds duurder. Tegelijkertijd bewegen kinderen minder, op het land én in het water. Om jonge kinderen toch veilig te leren bewegen in het water bedacht Hugo van der Spek de ‘Fibby’: een zwemhulpmiddel bestaande uit een soort visje dat aan een plat zwemvestje is gehecht met bijbehorende leerapp. Het Jeugdsport Innovatiecentrum Windesheim (JSIC) ontwikkelde hierbij een spelenderwijs-leren-zwemmen-methode voor kinderen van twee tot vier jaar.
Sinds 2022 is de Fibby – na een uitgebreide test- en ontwikkelperiode – op de markt. Om een koppeling naar de zwemlessen te maken, nam Van der Spek contact op met Mandy van der Weijden, docent/onderzoeker aan Windesheim en bij het JSIC bezig met nieuwe zwemlesmethoden. Van der Weijden was direct enthousiast.
‘Op onze campus in Zwolle ontwikkelen we nieuwe lesmethodes die we vervolgens in de praktijk testen. Kinderen krijgen les in de vorm van een soort ouder-kindgym. We leren de ouders over het begeleiden van hun kind in het water en doen met hen vooral veel spelletjes met kleuren, schuimblokjes, hoepels en andere attributen. Plezier staat te allen tijde voorop.’
'Anders dan bij reguliere zwemlessen start het kind direct in het diepe. De oranje boei op de rug van de Fibby, die aan de onderkant loskomt zodra je in het water ligt, maakt dat een kind schuin rechtop in het water drijft in plaats horizontaal. Het dwingt het kind om te bewegen als het de bodem niet voelt, maar wel vanuit een veilige uitgangspositie.’
Direct in het diepe
Met de Fibby als nieuw zwemhulpmiddel ontwikkelde het JSIC een nieuwe lesmethode. Anders dan bij zwembandjes blijft een kind niet drijven als het een Fibby draagt. ‘Dat is juist het unieke ervan. De oranje boei op de rug van de Fibby, die aan de onderkant loskomt zodra je in het water ligt, maakt dat een kind schuin rechtop in het water drijft in plaats horizontaal. Het dwingt het kind om te bewegen als het de bodem niet voelt, maar wel vanuit een veilige uitgangspositie.’
De basis van de zwemles blijft hetzelfde: de ouder neemt deel aan de les en het kind doet vooral tal van spelletjes. Anders dan bij reguliere zwemlessen start het kind direct in het diepe. Van der Weijden: ‘Bij het JSIC verzorgen we ook reguliere zwemlessen. Daarbij beginnen de kinderen altijd in ondiep water en werken dan langzaam toe naar bewegen in het diepe. We doen nu onderzoek om te kijken wat de verschillen zijn tussen kinderen die leren zwemmen zonder en met behulp van de Fibby. Dat doen we onder andere door de niveaus te monitoren en bij te houden hoe lang ze erover doen om basisvaardigheden in het water onder de knie te krijgen.’
De leerapp is bedoeld voor ouders, zodat zij ook buiten de lesuren stap voor stap te oefenen. Vanzelfsprekend houden de ouders namelijk altijd een oogje in het zeil als hun kind in het water is. ‘Het echte zwemmen – over grotere afstanden – is iets voor als ze groter zijn. We willen ze juist ook leren om veelzijdig vaardig te zijn in het diepe, mede voor hun breed motorische ontwikkeling. Over bewegen op het land is allang bewezen dat veel afwisseling daarin enorm gezond is voor het kind, juist op jonge leeftijd. In het water geldt dat evenzeer, al is daar minder onderzoek naar gedaan. ‘
Door de kinderen relatief vrij te laten, is daarnaast sneller hun voorkeurshouding in het water zichtbaar. Liggen op de rug of de buik bijvoorbeeld. ‘In ons vervolgprogramma voor kinderen van vier à vijf jaar pakken we hierop door. Hierin krijgen ze één slag onder de knie vanuit hun voorkeurshouding. Dit is opnieuw een opstap naar de reguliere zwemlessen.’
Een versie voor kwetsbare groepen en niet-zwemmers is in aantocht
Dankzij het winnen van de Sportinnovator-stimuleringsprijs ter hoogte van € 20.000 is het JSIC nu ook bezig met Fibby+. Dat is bedoeld voor het opschalen, implementeren en in de markt zetten van de innovatie voor kwetsbare doelgroepen, zoals gehandicapten, maar ook ouderen en volwassenen die niet kunnen zwemmen. ‘Een prototype daarvan is nu klaar om mee te testen. Vervolgens gaan we – net als met de kinderen – specifieke testen uitvoeren met de doelgroepen zelf. Voor ons is het namelijk moeilijk voorstelbaar waar iemand die niet kan zwemmen tegen aanloopt. Dit onderzoek leidt ongetwijfeld ook tot een werkbaar product dat veel mensen leert met vertrouwen vaardig te zijn in het water.’
Meer informatie?
Klik hier voor meer informatie over Fibby.
