Hoe de inclusieve nieuwe sport YOU.FO langzaam de wereld verovert

Teams uit Japan, Canada, Tsjechië, Ierland, Zuid-Korea, Amerika, maar ook studentenploegen uit onder meer Utrecht, Eindhoven en Nijmegen streden op de velden van HC Den Bosch om de WK-titel. Waar de internationale teams professioneel oogden, met officiële landenshirts, naam en rugnummer, waren die uit Nederland veelal te herkennen aan een shirt van zelfde kleur zonder of met nauwelijks een opdruk. Eenmaal aan een wedstrijd begonnen, spatte het fanatisme er bij iedere ploeg vanaf. En misschien belangrijker: er heerste een sfeer van plezier, sportiviteit en respect. Op en buiten het veld werden veelvuldig high fives uitgedeeld met een dikke lach op het gezicht, ook na een verliespot.

Dit is YOU.FO

Maar wat deden die teams nu eigenlijk? Want alhoewel YOU.FO inmiddels al ruim tien jaar bestaat (en in 2016 de Nationale Sportinnovator Prijs won), zal zelfs de gemiddelde actieve sporter YOU.FO niet kennen.

YOU.FO staat voor YOU THROW (jij gooit) en UFO (unidentified flying object). Je speelt met een aerodynamische ring en speciaal ontworpen sticks. De officiële competitiesport wordt gespeeld in gemixte teams van drie, vier of vijf. Er vindt geen onderling contact plaats en je mag continu doorspelen. Scheidsrechters zijn er niet.

Je scoort een punt door de ring in een daarvoor bestemd vak te vangen. Overspelen doe je eveneens door de ring naar elkaar te werpen. Als de ring niet wordt gevangen, kunnen beide teams deze ‘claimen’ door deze zo snel mogelijk met hun stick te bemachtigen. Leuk detail: bij onduidelijkheid vindt geen bully of iets soortgelijks plaats, maar doe je steen-papier-schaar met je tegenstander.

Volgens mede-oprichter Giel Bos staat dat laatste symbool voor wat YOU.FO is. ‘Onder duizenden kinderen hebben we onderzoek gedaan naar wat ze wel en niet leuk vonden aan spelregels van bestaande sporten. Een daarvan was dat ze graag zonder scheidsrechters spelen. Welles-nietes-discussies leveren vaak irritaties op. Steen-papier-schaar levert een lach op. Dat plezier en een community-gevoel staan bij YOU.FO voorop.’

Van bezemsteel naar community-sport

Het idee voor YOU.FO begon in de tienerjaren van Bas Ruyssenaars, toen hij veel tijd doorbracht op het strand. Met een rubberen hondenring en een houten bezemsteel vermaakte hij zich urenlang met zijn vrienden. Hij speelde al met het idee om er een sportspel van te maken, maar het bleef bij hersenspinsels tot 2010. Op vakantie met zijn zoon aan het frisbeeën op het strand werd Ruyssenaars herinnerd aan deze ideeën. Hij verzamelde een team van ontwerpers en sportprofessionals om zich heen en na enkele jaren van concept- en productontwikkeling werd YOU.FO geboren. Niet veel later sloot Bos aan als compagnon.

Bos: ‘Er zijn 322 sporten op de wereld, dus je kan je afvragen waarom nóg een sport nodig is. Wat wij zien, is dat het spel de deelnemers veel vreugde geeft. De spelregels zijn bovendien uniek en maken YOU.FO enorm toegankelijk. De teams op het WK zijn bijvoorbeeld mixed gender en er is zelfs een ploeg, Sport Anders, met alleen maar spelers met het syndroom van Down. En je kan het op ieder soort terrein spelen: van het strand tot een park en van een voetbalveld tot een schoolplein. Dat geeft aan hoe inclusief de sport is en hoeveel mensen er plezier uithalen. YOU.FO is echt een sport voor iedereen en ieder niveau, of je nu al jarenlang actief bent of nog nooit op een sportveld hebt gestaan.’

Het aantal spelers van YOU.FO groeit wereldwijd inmiddels gestaag. Bos: ‘In 2015 vond ons eerste toernooi in Italië plaats met drie Nederlandse teams, als onderdeel van de World Sport Games. Sindsdien hebben we ieder jaar wel een toernooitje georganiseerd. Dit jaar namen bijna veertig ploegen deel uit twaalf landen en vier continenten. Dat hadden er zelfs vijftig kunnen zijn, ware het niet dat Hongkong, Nigeria en Oeganda op het laatste moment niet aanwezig konden zijn vanwege visumproblemen. Op dit moment zijn er 35 landen waar YOU.FO wordt gespeeld.’

Bos en Ruyssenaars doen alles zelf. Van het opleiden van nieuwe YOU.FO-trainers tot het organiseren van toernooien en van acquisitie tot marketing. ‘Jaarlijks geven we 500 workshops, vooral bij scholen. We zijn ruim twintig weken per jaar van huis om opleidingen te verzorgen. Op allerlei manieren belandt YOU.FO in een land. Neem India. Een Canadese vlogger had op YouTube een filmpje geplaatst die door iemand uit India was opgepakt. In Canada kwamen we via een congres over lichamelijke opvoeding. Eén Japanner bestelde een set om daarmee in een park in Tokyo te spelen. Mensen zagen dat, bestelden ook sticks en nu hebben we twaalf clubs in Japan. Onlangs startten we in Rwanda en de Filippijnen. Dat zijn niet per se strategische keuzes, maar ontstond uit enthousiasme in die landen zelf.’

Lange adem

Toch is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn voor Bos en Ruyssenaars. Bos: ‘We zijn nu tien jaar onderweg en in feite nog steeds een start- up. We werken aan de bekendheid van de sport, maar dat gaat langzaam. Als we bezig zijn met een workshop of toernooitje in een park wekt dat altijd wel nieuwsgierig op. Ik leg het spel altijd uit als een combinatie tussen ultimate frisbee en lacrosse, maar ook dat roept vragen op. 99 van de 100 zegt na het uitproberen: het is leuker dan ik had verwacht. Het vraagt om een lange adem, maar wij zien absoluut de potentie.’

Bos trekt de vergelijking met padel. ‘Die sport stamt al uit 1964, maar neemt nu ‘pas’ een grote vlucht in Nederland. In die zin lopen we goed op de route.’ Officieel erkend is YOU.FO nog niet. Bos: ‘In juli zitten we weer met het NOC*NSF om de tafel. Zij dragen ons een warm hart toe, maar ondersteunen ons niet financieel. Wij willen afstappen van de traditionele bondsstructuren en de sport op een zelforganiserende manier inrichten. Dat valt alleen nog niet binnen de traditionele kaders. Met veertien andere initiatieven gaan we daarover met het NOC*NSF in gesprek.’

Het klinkt bijna filosofisch. Wanneer ben je een sport, met alle bijbehorende financiële mogelijkheden, en wanneer niet? Bos: ‘Wij vinden onszelf in ieder geval een sport, ook al wijken wij in sommige opzichten van anderen af. Dit toernooi is georganiseerd vanuit de globale federatie, YOU.FO World, en nationale organisaties. Verder regelen we alles zelf, zonder externe financiering, op een paar bevriende sponsors na. Het staat in geen verhouding tot het ontelbaar aantal uren dat we in YOU.FO investeren, maar dat hoort bij het opbouwen van een nieuwe sport. We hopen in ieder geval dat we met dit WK weer hebben aangetoond wat de charme is, zodat sponsors en partners ons weten te vinden.’

Kansen en uitdagingen

Het ontbreken van een traditionele bondsstructuur is niet het enige waar Bos en Ruyssenaars tegen aanlopen. ‘We beschikken over een klein team, wat de schaalbaarheid uitdagend maakt’, geeft Bos tussen het omroepen van de volgende wedstrijden aan. ‘Er is enorm veel interesse en we werken ons een slag in de rondte, maar kunnen simpelweg niet overal ‘ja’ op zeggen. Het ontbreekt ons op dit moment nog aan de middelen om nu anderen in te huren of in dienst te nemen. Ook wat productontwikkeling betreft, willen we slagen maken. Een set van twee sticks en een ring kost honderd euro. Daar doe je jaren mee, maar het bedrag vormt toch nog een drempel in sommige werelddelen.’

Genoeg werk aan de winkel dus voor Bos en Ruyssenaars. Het lijkt Bos totaal niet te deren. ‘Deze dag geeft ook weer zoveel energie. Als ik zie hoe de spelers lachend op het veld staan, dat ze moeiteloos met elkaar mengen buiten het veld en samen op de foto gaan en intussen het spelletje ook nog eens uitvoeren, voel ik in al mijn vezels waar we het voor doen.’

Meer informatie

Benieuwd naar YOU.FO? Bekijk dit filmpje of surf naar deze website.