Leefstijlloket in ziekenhuizen: innovatief, preventief en effectief

Rieneke Terink is wetenschappelijk onderzoeker bij Sports Valley. Vanuit dit Sportinnovator-centrum is ze van begin af aan nauw betrokken bij het Leefstijlloket. ‘Sportservice Ede, onderdeel van de gemeente, benaderde ons in 2020, omdat zij kennis over sport, bewegen en een gezonde leefstijl beter beschikbaar wilde maken voor bewoners en patiënten van het Ziekenhuis Gelderse Vallei (ZGV, red.). Destijds kregen ze die alleen door Sportservice Ede zelf te benaderen, maar in de praktijk was dat voor de meesten een te hoge drempel. Het idee was een leefstijlloket: een plek in het ziekenhuis waar patiënten naartoe kunnen voor leefstijladvies.’

Sports Valley was direct enthousiast. Terink: ‘Bij Sports Valley zijn zowel het ZGV als de Wageningen Universiteit betrokken. Het ZGV had al langer de wens om een dergelijk loket in het ziekenhuis zelf te hebben. Voorheen stuurden de artsen patiënten wel door naar deskundigen voor fitheid-advies, maar dit intern hebben, was aantrekkelijker met het oog op de preventieve werking ervan.’

Traject van drie maanden

Zo gezegd, zo gedaan. In juni 2021 opende het Leefstijlloket haar deuren in het ZGV. Floor Steenvoorden is een van de leefstijlcoaches die bij het loket werkzaam is. ‘Iedere werkdag tussen 9.00 en 17.00 uur is er een leefstijlcoach aanwezig. Patiënten komen bij ons via artsen uit het ziekenhuis of op eigen initiatief. Tijdens een intakegesprek achterhalen we waar ze hulp bij nodig hebben. Ook vullen de patiënten een vragenlijst in, waarin ze aangeven wat hun eet-, beweeg- en slaapgewoontes zijn, wat hun gewicht is en in hoeverre ze tevreden zijn met hun gezondheid. Op basis hiervan sturen wij hen een schriftelijk advies met gerichte tips over hoe ze hun leefstijl kunnen verbeteren. Drie maanden later komen ze terug om te bespreken hoe ze er dan voorstaan wat hun gezondheid betreft.’

Volgens Steenvoorden zijn de resultaten positief. ‘Natuurlijk doet niet iedereen iets met het advies dat we geven. Doordat onze begeleiding relatief beperkt is, is veel afhankelijk van hun eigen inzet. Het grootste gedeelte volgt het advies wél op. Drie maanden is een relatief korte tijd, maar vaak maken de patiënten wel de eerste stappen in de goede richting. En hoe dan ook groeit hun bewustzijn over wat gezond is als het gaat om voeding, beweging, slaap en ontspanning.’

Terink is eveneens tevreden met wat het loket tot dusverre oplevert. ‘Ook na afloop van de drie maanden vullen de patiënten een vragenlijst in. De data daaruit analyseren we en koppelen we terug aan de verwijzende specialist. Wat we zien, is dat de meeste mensen een hogere score geven aan hun algehele gezondheid. Daarnaast is de preventieve werking van het loket van belang. Een betere leefstijl kan immers leiden tot minder risico op bepaalde aandoeningen, sneller herstel van operaties en een betere kwaliteit van leven. De ene arts is hier meer mee bezig dan de andere. Zeker internisten, cardiologen, urologen en gynaecologen sturen patiënten regelmatig door naar het loket. De eerste anderhalf jaar waren dat er al tweehonderd.

Duurzaam project

Het Leefstijlloket is dan ook een duurzaam project van Sports Valley en Sportservice Ede. Terink: ‘Nu de basis staat, willen we werken aan verbetering. Denk aan het versnellen van het verwijzingsproces, het eenvoudiger terugkoppelen van de resultaten aan de artsen, het grondiger analyseren van de verkregen data en het verplaatsen van het loket naar de centrale hal van het ziekenhuis. Links- of rechtsom is het zeker de bedoeling dat het Leefstijlloket zich blijvend in het ziekenhuis vestigt.’

Volgens Terink liggen er ook buiten het ZGV kansen om vergelijkbare projecten uit te zetten. ‘Eigenlijk zou ieder ziekenhuis over een leefstijlloket moeten beschikken. Daarnaast is het naar mijn mening voor iedereen beter als zorgverzekeraars ook een bezoek aan zo’n loket vergoeden. Nu verdient een ziekenhuis alleen aan zorg en niet aan preventie. Er zijn studies dat meer preventie tot minder ziekte en dus zorguitgaven leidt. Maar kennelijk is het bewijs nog onvoldoende om werkelijk de stap te maken naar het bekostigen van initiatieven als deze.’

Ondanks het gemis van een financiële prikkel zet Sports Valley dus door met het Leefstijlloket. Terink: ‘Voeding, bewegen en slaap zijn als Sportinnovator-centrum immers onze speerpunten. Aan dit soort projecten, die een preventieve werking beogen, leveren we nu en in de toekomst dus graag onze bijdrage.’