Nieuws

Inzicht in de relatie tussen mentale aspecten en sportprestaties is nodig om topsporters optimaal te ondersteunen en om mensen voldoende en met plezier (blijvend) te laten bewegen. Mentale training of begeleiding is nog niet voor alle sporters zo’n vanzelfsprekend onderdeel als fysieke training. Juist daarom is op dat vlak nog winst te behalen. Topteam-lid Maurits Hendriks weet als Technisch Directeur van NOC-NSF én voormalig bondscoach als geen ander het belang van het mentale aspect binnen de sport. Toch wil hij waken om innovaties te veel in een koker te stoppen door met een thema de mogelijkheden te beperken.

‘De call nodigt partijen uit om in te zetten op innovaties in de mentale fitheid. Maar dat is natuurlijk een containerbegrip. Als wij het hebben over mentale kant van sport bedoelen we vaak psychologische kant van topsport bedrijven. Dus: hoe vergroten we de weerbaarheid van een sporter. Onderzoek toont aan dat hoe beter een sporter omgaat met een nederlaag en er uit kan leren, hoe succesvoller hij kan worden.’

Het mentale aspect dat bij sport komt kijken, beslaat echter een breder spectrum, volgens Hendriks. ‘Denk bijvoorbeeld aan sporten in warm weer. Daar zit ook een mentale kant aan. Net als bij langere afstanden als verzuring in je lijf optreedt. Hoe ga je als sporter om met een lichaam dat steeds sterker aangeeft dat je moet stoppen? Hoe verder je die grens kan verleggen, hoe groter je doorzettingsvermogen en kans op het bereiken van je doel.’ De call Mind Your Fitness roept dus ook op om innovaties in te zenden die bijdragen aan deze mentale uitdaging.

Planned disruptions

Een bekende methode om sporters weerbaarder te maken is om ze in trainingen tegenslagen en obstakels te laten overwinnen: planned disruptions. ‘Er wordt wel eens gezegd dat je penalty’s niet kan trainen. Dat de druk die erop staat in een belangrijke wedstrijd, niet na te bootsen is. Dat is mij iets te gemakkelijk. Natuurlijk kan je geen WK-finale ensceneren. Je kan sporters wel laten ervaren hoe het is om dat type van druk te ervren. ZO kan je hen pas penalty’s laten trainen als ze moe zijn. Je kan oo tegenslagen inbouwen. De sporters verrassen, al dan niet onaangenaam. Op die manier daag je ze uit om te gaan met hun repons op die tegenslagen.’

Ook voor de recreatieve sport

De belangrijke rol van mentale vaardigheden binnen de sport wordt breed erkend, maar de handvatten om daarmee aan de slag te gaan - buiten de topsport om - ontbreken vaak nog. Hendriks: ‘Bij het mentale aspect wordt door coaches nog vaak gedacht aan praten. Maar praten om het praten heeft natuurlijk geen zin. Want waar praat je over en met welk doel? En ben je daarvoor wel gekwalificeerd? En maken die gesprekken je sporters weerbaarder?’

Geestelijk vermoeid

Zowel in de topsport als bij de recreatieve sporter is er op het mentale aspect nog veel te winnen. ‘Iedereen heeft zich wel eens voorgenomen om ’s avonds te gaan hardlopen om het vervolgens niet te doen. Het loont dus om inzicht te krijgen in welke factoren mensen weerhouden van bewegen en díé aan te pakken. Interessant is om het mentale aspect continu bij het proces te betrekken. Spijtig genoeg wordt dit pas vaak gedaan als een probleem zich voordoet. Dat is vreemd. Je gaat ook niet pas na een nederlaag aan krachttraining doen. Met NOC*NSF proberen wij de mentale vorming en ondersteuning juist al onderdeel te laten zijn van de totale opleiding van de Nederlandse sporters. Dan hebben we het nu nog met name over de topsport, maar de mentale begeleiding en tools toegankelijker maken voor de begeleiders van de recreatieve sporters, daar valt nog flink wat winst te halen.’