Onderzoek naar hardloopgedrag levert bijzondere innovaties op

“De mensen die de intentie hebben te gaan sporten, beginnen overwegend allemaal wel”, steekt Menheere van wal. “Vooral bij hardlopers is dit het geval. Maar daarna begint de klad erin te komen. Blessures gooien soms roet in het eten, maar motivatieverlies vaak ook. Op dat laatste heb ik mijn onderzoek voor mijn PHD toegespitst.”

Menheere deed een bachelor én master in Industrial Design en zag vier jaar geleden de vacature voor deze PHD. “Vier jaar onderzoek doen naar hardlopers die motivatie verliezen sprak mij enorm aan. Op het gebied van mijn studie was ik daar al mee bezig, hoewel je daar wellicht niet meteen aan denkt bij Industrial Design. Maar dingen ontwerpen om mensen te motiveren om meer of weer te gaan sporten heeft al heel lang mijn interesse. Dus daar nog meer onderzoek naar doen is mij op het lijf geschreven.”

Menheere doet haar onderzoek als onderdeel van een project in samenwerking met Fontys Sporthogeschool Eindhoven, KU Leuven en IMEC Eindhoven. “Als promovendus kan ik in projectvorm studenten begeleiden met het uitvoeren hun opdrachten. Ik ben aangehaakt bij de vitality squad en daarbinnen kunnen studenten projecten kiezen. Eén daarvan was mijn onderzoek naar motivatieverlies bij hardlopen. Ik formuleer dan een ontwerp-uitdaging en studenten kunnen daarop aanhaken. Zo is bijvoorbeeld de kleerhanger ontworpen die je kleding laat vallen op het moment dat het tijd is om te gaan hardlopen. Voordat een student aan de slag gaat, maak ik de richting erg specifiek. Zo heb ik de student die de kleerhanger heeft ontwikkeld, gestimuleerd te laten nadenken over het aantrekkelijker maken van het aankleedmoment. Samen met Carine Lallemand begeleid ik deze studenten. Zij kunnen werken aan hun opdracht voor hun opleiding en en op basis daarvan schrijven we dan een academische paper. Een mooie win-win-situatie.

“Je kan niet tegen een ontwerper zeggen: ‘ga jij maar eens iets ontwerpen dat helpt tegen motivatieverlies!’ Waar laat je iemand beginnen? Dat is natuurlijk erg moeilijk. De hierboven zichtbare visual moet je zien als een customer journey, maar dan die van een hardloper. Ik heb verschillende emoties behapbaar gemaakt met daaraan acties en barrières gekoppeld. Aan de hand van die tijdlijn concludeerde ik dat de meeste huidige interventies zijn gericht op het hardlopen zelf, maar twijfelgevoelens zitten vaak nog voor dat moment. Je denkt: ‘zal ik gaan of niet?’ Aan de hand van de visual heb ik gekeken naar wanneer de twijfel het hoogst is en waar de meeste kansen liggen. En daarmee ben ik met de ontwerpers aan de slag gegaan. Het is complexe materie, hoe dieper je erop ingaat, dus samen moet je ervoor zorgen dat het goed te doen is.

“Participanten gaven aan dat het gevoel van twijfel groot is tótdat ze zich gingen omkleden om te gaan hardlopen. De drempel ligt dus niet bij de deur, maar bij de kledingkast. Het is dus interessant om te kijken hoe je mensen eerder al die drempel overkrijgt. Dat maakt het al een stuk specifieker om iets voor te gaan ontwikkelen. Aan de hand daarvan heeft master student Alynne de Haan de kleerhanger gemaakt waarin een timer zit. Is de tijd van hardlopen aangebroken, zorgt de hanger ervoor dat de hardloopkleren op de grond vallen. De hardloper moet opstaan om haar kleren op te rapen en kan op dat moment net zo goed maar gaan omkleden en gaan hardlopen

Een gat in de markt! Wanneer kunnen we deze kleerhanger kopen?
“Dat ligt een stuk ingewikkelder dan je denkt. Op het moment dat je producten ontwikkelt om er onderzoek mee te doen, hou je een hoop dingen niet in acht. Er is van te voren geen businessmodel gemaakt en ik heb ook niet onderzocht of er naar dit specifieke product vraag is. Dat zijn juist dingen die bij het vermarkten van een product vooropstaan. Bij onderzoek doen gaat het vooral om kennis vergaren over hoe mensen over het product denken en hoe ze erop reageren. In het specifieke geval van de kleerhanger is er dus (nog) helemaal geen onderzoek gedaan naar het vermarkten. Maar wie weet wat er in de toekomst nog kan gebeuren.

De kleerhanger is bij lange na niet het enige product dat in het onderzoek van Menheere is ontwikkeld. “Ik heb zelf een t-shirt ontworpen als een snelle test. Het t-shirt was bedrukt met letters die pas zichtbaar werden bij inspanning. Zo wilde ik een kleine visuele beloning geven tijdens het sporten. Maar voor mij was het voornamelijk een ingang om participanten te kunnen spreken. Zestien dames hebben het shirt gedragen tijdens de Ladiesrun Eindhoven en bij hen ben ik langs geweest om interviews af te nemen en inzicht te krijgen in hun hardloopervaring. Dat heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de eerder genoemde visual.

Misschien wel het meest bijzondere item op de site van Menheere is Laina, ontworpen door master studenten Evianne van Hartingsveldt en Mads Birkebæk. “Dat is bijna een kunstwerk”, zegt Menheere trots. “Het is eigenlijk een grote doos met allemaal pinnen erin. Deze pinnen kunnen allemaal individueel op verschillende lengtes worden uitgeschoven. Het is een 3D-model dat na afloop van je hardloopsessie laat zien hoe jouw route ging. Laina is een uitvinding die ervoor zorgt dat het goede gevoel dat je hebt nadat je klaar bent met hardlopen niet zomaar weggaat. Over het algemeen ben je na een hardloopsessie tevreden of misschien wel trots, maar zo’n gevoel blijft niet hangen. Laina gaat heel langzaam jouw route zichtbaar maken. Dat duurt minimaal een hele dag. Elke paar uur komt er weer een stukje route bij. Je ziet bovendien alleen de route, geen snelheden of pauzes. Dus het is geen waardeoordeel. De personen die een Laina als test konden gebruiken, waren daar heel erg over te spreken. Ze voelden zich zo goed dat het ze motiveerde om weer te gaan hardlopen.

Hoe ziet de toekomst eruit voor jou?
“Laten we beginnen met het halen van mijn doctorstitel. Ik heb inmiddels een boek geschreven, met de gebundelde papers over de verschillende voorstudies die ik heb gedaan en een hoofdstuk over de visual die ik heb ontwikkeld met de bijbehorende mogelijkheden en ontwerpen. Dat boek is nu ingediend en ik ben nu druk bezig met de lay-out. Als alles goedgekeurd wordt kan ik binnenkort mijn verdediging houden en hopelijk mijn doctorstitel verkrijgen.

“Ik haal ontzettend veel plezier uit het bijdragen aan kennis en vind het een heel dankbare bezigheid. Zoals ik al aangaf weet ik niet in hoeverre de ideeën vermarktbaar zijn, maar je weet maar nooit wat de toekomst brengt. Ik heb in ieder geval ontdekt dat er bij onderzoek doen heel veel mogelijkheden zijn en dat het echt een bijdrage kan leveren aan de kennis over motivatie en hardlopen.”