Op zoek naar het perfecte ijs: Innovatielab Thialf en Wetsus smeden een ijzersterke samenwerking voor schaatssucces

Inge Stoter, Innovatie Manager bij Innovatielab Thialf: ‘Thialf is mede-oprichter van Innovatielab Thialf. Regelmatig overleggen we op welke gebieden er kansen liggen. Het idee om iets met de ijskwaliteit te doen, ontstond in gesprek met de ijsmeester van Thialf, Peter Bethlehem.’

Bethlehem: ‘Toen ik in 2021 bij Thialf begon, signaleerde ik dat het innovatielab zich vooral bezighield met onderzoek naar fysiologie en andere bewegingswetenschappelijke onderwerpen. Op het ijs zelf waren ze nog niet gefocust, terwijl er op dat gebied in mijn ogen veel te halen valt. Van de glijweerstand tot de grip van het ijs: de kwaliteit ervan is van significante invloed op de schaatsprestaties.’

Een goede voorbereiding is het halve werk

Met een Sportinnovator-voucher gingen Thialf, Wetsus en Innovatielab Thialf in december 2022 aan de slag. Stoter: ‘De voucher hebben we gebruikt voor het opzetten van een onderzoeksagenda en het in kaart brengen van de beoogde resultaten. Alle drie zijn we van mening dat je je beter grondig kan voorbereiden voordat je aan de slag gaat dan in het wilde weg met het onderzoek te beginnen. We namen uitgebreid de tijd voor het opstellen van de juiste onderzoeksvragen en een reëel tijdspad. Maar ook voor het achterhalen welke rollen er nodig zijn en wie welke taak op zich neemt. Het gevaar is dat je anders te snel op de inhoud over gaat of de verantwoordelijkheid bij de verkeerde persoon legt. Kortom: een grondige voorbereiding kost tijd, maar dat verdien je op de langere termijn dubbel en dwars terug.’

Volgens Stoter zijn de betrokken partijen erin geslaagd om tot een gedegen onderzoeksvoorbereiding te komen. ‘Een van de uitkomsten is dat we een promovendus vier jaar onderzoek laten doen naar ijskwaliteit. Deze gaat bezig met vragen als: hoe meet je grip en glijweerstand? Hoe verbeter je die? En hoe zorg je ervoor dat de ijskwaliteit op een duurzame manier op een hoog niveau blijft? Een student toegepaste wiskunde van de hogeschool Leeuwarden, NHL Stenden, was al betrokken bij de voorbereiding en heeft alle beschikbare data binnen Thialf in kaart gebracht en gerelateerd aan prestaties op het ijs. Dat vormt een mooie basis voor een PhD-student.’

Tijdens het onderzoek zal de promovendus gebruikmaken van al bestaande data en daarop ontwikkelde kennis. Stoter: ‘We meten al vijf jaar verschillende variabelen over het ijs, zoals de temperatuur ervan en die van de omgeving. Hoe al deze variabelen samenhangen, hebben we afgelopen half jaar uitgezocht. Ook hebben we gekeken naar hoe de ijskwaliteit samenhangt met prestaties tijdens de wedstrijden. Hier willen we ons de komende jaren verder in verdiepen. Daarbij richten we ons ook op het verduurzamen van het ijs, maar dat kan pas als we meer inzicht hebben in de factoren die de ijskwaliteit bepalen. Op de kwaliteit van het ijs willen we namelijk niet inleveren.’

Korte lijntjes

Zowel Stoter als Bethlehem ervaren de onderlinge samenwerking als plezierig. Stoter: ‘Het is een solide driehoeksrelatie. 'De ijsmeester van Thialf is verantwoordelijk voor het maken en onderhouden van het ijs, Wetsus levert de inhoudelijke expertise en ons Sportinnovator-centrum faciliteert en managet het proces.’ Bethlehem: ‘De lijnen zijn kort en de rolverdeling is helder. Dat werkt perfect.’

De voucher is ingezet, maar daarmee is het project dus nog lang niet afgerond. Stoter: ‘Ik zie een voucher als deze als katalysator. Het is een versneller van een grotere ambitie in plaats van een project op zich. Door een goede start, die we dankzij de voucher hebben gemaakt, ontlasten we het hele proces. Innoveren draait immers niet alleen om de inhoud, maar ook op het team en proces.’