Dat duurzaamheid een hot topic is staat buiten kijf. Ook in de sportwereld groeit het aantal initiatieven en innovaties op dit gebied. In de serie over duurzaamheid in de sport lichten we een aantal van die projecten uit. Ditmaal: de landelijke aanpak van duurzaamheid tijdens sportevenementen.
Om op landelijke schaal stappen te zetten op weg naar meer duurzaamheid in de sport en tijdens sportevenementen in het bijzonder, is onlangs de aftrap gegeven voor de uitvoer van het actieplan voor Duurzame en Circulaire Topsportevenementen. Op 23 september hebben partijen uit de sport en het bedrijfsleven dit plan aangeboden aan het ministerie van VWS, NOC*NSF en de Vereniging Sport en Gemeenten tijdens het WK volleybal voor vrouwen in Arnhem.
Het plan is erop gericht om ten minste de komende vier jaar met elkaar aan de slag te gaan voor het meer duurzaam en circulair maken van topsportevenementen. Iemand die aan de basis staat van dit initiatief is Ruben Dubelaar, eigenaar van Green Wave en ingehuurd als programmaleider door het ministerie van VWS. Hij vertelt meer over de ontwikkelingen die spelen op het gebied van duurzaamheid op sportevenementen.
Samen in plaats van ieder voor zich
‘Naast innovaties en inclusiviteit is duurzaamheid een opkomend thema binnen de sport. Zeker ook grote sportevenementen staan steeds meer in het teken van duurzaamheid. Zo heeft de organisatie van Olympische Spelen in Parijs in 2024 in haar bid nadrukkelijk op dit onderwerp ingezet. In Nederland groeit het aantal innovatieve oplossingen op het gebied van duurzaamheid en circulariteit, maar die kennis is nooit eerder gebundeld.’
Ieder voor zich dus. Volgens Dubelaar kan dat anders. ‘Er bestaat bijvoorbeeld een zogenaamde Green Deal Circulaire Festivals. Overheid en organisaties van festivals hebben de handen ineen geslagen om te zorgen voor meer circulariteit bij festivals. Dat doen ze door gedrag van bezoekers te monitoren, kennis te delen en bezoekers te inspireren tot meer circulair gedrag. Voor sportevenementen bestond zo’n samenwerking nog niet.’
Uitblinken op niet één, maar vijf thema’s
Daar komt nu dus verandering in. Het uitreiken van het actieplan is een eerste stap op weg naar CO₂-neutrale en circulaire sportevenementen. Dubelaar: ‘In eerste instantie kwam een aantal partijen in een informele setting bij elkaar. Hieronder waren de Johan Cruijff ArenA, KNVB, Sportinnovator en TIG Sports (dat grootschalige, internationale sportevenementen als de Formule 1 in Zandvoort en de Dutch Open golf organiseert, red.). We verkenden hoe we zo’n netwerk kunnen opzetten en vormgeven. Daarbij plukten we de vruchten van de wijze waarop dit bij festivals gebeurt.’
‘Zo wordt daar onderscheid gemaakt tussen vijf thema’s’, vervolgt Dubelaar. ‘Mobiliteit, grondstoffen, water, energie en voedsel & catering. Wat je tot dusverre binnen de sport ziet, is dat ieder evenement uitblinkt op een ander terrein. Zo was bereikbaarheid bij Formule 1 een groot thema: in Zandvoort is sterk ingezet op het openbaar vervoer en de fiets als vervoermiddel van bezoekers. Bij het WK volleybal in Arnhem stond lokaal en duurzaam voedsel op nummer één. Dat er al aandacht voor is, is natuurlijk al winst. Het mooiste zou het zijn als die best practices allemaal samenkomen.’
Geïnspireerd door de festivals ontwikkelden de partijen daarom een monitor rondom de vijf genoemde thema’s. Dubelaar: ‘Daarin zit een dashboard waarop het verbruik en uitstoot per onderwerp zichtbaar is. De monitor hebben we in afgelopen voorjaar (2022) getest bij de voetbalwedstrijd Nederland-Duitsland, het Dutch Open golf en het EK squash. Dat was een succes. We leerden hier onder andere uit dat mobiliteit de meeste impact heeft bij internationale evenementen als deze.’
En nu door
Om daadwerkelijk uitvoering te geven aan de geleerde lessen van de testevenementen werkt Dubelaar in samenwerking met de inmiddels zestig betrokken partijen aan volgende stappen. ‘Deze fase is in feite cruciaal. Het netwerk is er. Nu is het zaak om blijvend aan elkaar verbonden te zijn, een website op te zetten om kennis en gegevens de delen en innovaties daadwerkelijk in de praktijk te brengen. Hier zijn een organisatie en uiteraard ook financiële middelen voor nodig.’
Dubelaar heeft er vertrouwen in dat het nieuwe netwerk richting 2030 voor duurzame transformaties gaat zorgen binnen de sport. ‘We focussen ons daarbij in beginsel op topsport. Het bereik is daar immers het grootst, ook internationaal. Topsportevenementen dienen als voorbeeld en ik ben ervan overtuigd dat de breedtesport dan volgt. Hoe je het ook went of keert: de eisen aan duurzaamheid zullen alleen maar scherper worden. Dan kan je maar beter voorop lopen, al vraagt het nu op meerdere gebieden om een investering.’
Meer informatie
Kijk hier voor meer informatie over het actieplan voor Duurzame en Circulaire Topsportevenementen of neem contact op met Ruben Dubelaar via rdubelaar@green-wave.eu.
Een mooi voorbeeld van een duurzaam sportevenement is de Zevenheuvenloop. Afgelopen zondag deden honderden hardlopers mee aan de Zevenheuvelenloop. De gelijknamige stichting zet zich al sinds de jaren negentig in voor een verduurzaming van het evenement.
De organisator kijkt, samen met hun stakeholders, op welke vlakken ze nog stappen kunnen maken. Daarvoor halen ze onder andere inspiratie uit het ‘Cradle to Cradle’ gedachtegoed van McDonough & Braungart. Elk aspect van het evenement, van afval tot klokauto wordt onder het vergrootglas gelegd en geanalyseerd.
Directeur Alexander Vandevelde: ‘Dat vraagt om creatieve oplossingen en die zijn steeds meer voor handen. Een voorbeeld is de medaille: die is gemaakt van houtpulp en het lint van plastic flessen. En met startnummer, van honderd procent recyclebare Tyvek, kunnen deelnemers gratis met de bus naar Nijmegen komen. Zo verduurzamen we stap voor stap en proberen we onomkeerbaar te maken. Zo hopen we een cultuur te creëren waarin duurzaamheid normaal is, ook bij sportevenementen als de Zevenheuvelenloop.’