‘Scannen’ van trainer en sporter om ideaal trainingsklimaat te bereiken
Laura Jonker is 1 van de 5 winnaars van de Nationale Sportinnovator Prijs 2018 met haar Scan Optimaal Trainingsklimaat. Zowel de trainer als de sporter(s) doen de scan, waardoor ze inzicht krijgen in hoe het trainingsklimaat nu is, en wat de behoeften zijn om hierin dingen aan te passen.
Jonker gaf eerder workshops aan sporttrainers over het belang om zelfregulatie te creëren bij sporters. ‘Daar kreeg ik vaak 2 reacties: trainers die vonden dat ze dit al deden, en trainers die geïnteresseerd waren en het wilden toepassen. Maar bij die laatste groep was de vraag ook: hoe dan? Toen bedacht ik: daar moet ik meer mee doen. Een trainer is tijdens de trainingen de belangrijkste persoon die zelfregulatie kan beïnvloeden bij een sporter, maar dan moeten ze wel weten hoe ze dat het beste kunnen doen.’
Kernbegrippen
De Scan Optimaal Trainingsklimaat is inmiddels een feit en werkt met 6 kernbegrippen: autonomie, competentie, relatie, reflectie, doelen stellen en feedforward. Volgens Jonker, waarbij ze zich baseert op wetenschappelijk onderzoek, de belangrijkste factoren die het klimaat bepalen. ‘Met de scan wil ik trainers inzage geven in het klimaat dat ze scheppen. Wie je bent als trainer en wat je kan aanpassen voor de sporter of sporters die je begeleidt.’ Ook de sporter doet de scan, wat inzicht geeft van beide kanten. En dat kan soms anders uitpakken dan je van te voren denkt. Jonker: ‘Een voorbeeld wat ik vaak zie is dat de beste sporter uit een team veel behoefte heeft aan bevestiging van competentie. Dat klinkt tegenstrijdig, maar op de beste speler zijn we ook vaak het meest kritisch.’
De scan is zowel voor individuele sporters als voor teamsporters. ‘We zien wel dat individuele sporters vaak al wat beter afgestemd zijn met hun coach. Maar ook daarin is altijd verbetering aan te brengen.’ Ook in de autonomie, die Jonker zo van belang acht. ‘Autonomie is iets wat je bereikt in fases en het begint vanuit een goed trainingsklimaat.’
Ruud van nistelrooy foundation
Het afgelopen jaar heeft Jonker de scan als onderdeel in een opleiding van de ruud van nistelrooy foundation gebruikt. ‘Dit is een opleiding voor trainers die beter willen worden in de manier waarop ze contact maken – en omgaan met – hun sporters. Dus niet hoe ze op technisch gebied een backhandpass beter kunnen aanleren, maar op het gebied van het begeleiden van teams en sporters.’
Maar: waar heeft Jonker de Sportinnovator Prijs eigenlijk voor nodig, als de test al wordt gebruikt? ‘De prijs zal voor het grootste deel worden gebruikt om de scan te digitaliseren. Nu is het een tijdrovend en ook foutgevoelig proces. Ik bewerk de gegevens in Excel en maak er dan zelf grafieken van en een PowerPoint. Door het te digitaliseren is het straks mogelijk om de scan in te vullen en vervolgens direct de resultaten in te zien. Dat zorgt ervoor dat het ook gemakkelijker is om het vaker te doen, bijvoorbeeld gedurende een seizoen, in een abonnementsvorm.’
Doorontwikkelen
Ook wil Jonker de scan nog verder doorontwikkelen. ‘Bijvoorbeeld door er voor teamsporters ook trainingsgenoten aan toe te voegen: de resultaten van hun teamgenoten. Zo heeft een teamsporter niet alleen meer inzicht in zijn relatie tot de coach, maar ook in de karakters en voorkeuren van zijn teamgenoten.’
Jonker hoopt dat zoveel mogelijk sporters en trainers de scan zullen gaan doen. ‘Het is niet alleen nuttig als er een probleem is tussen sporter en trainer. Het geeft altijd veel inzicht.’ Daarnaast kijkt ze ook verder dan de sportwereld. Er lopen pilots op andere gebieden met een iets aangepaste versie van de scan. ‘Op een hogeschool, waar het wordt gebruikt om afstudeerders te matchen met begeleiders voor hun thesis. Daarin zijn vergelijkbare stijlen van werken en voorkeuren van belang. Ook vanuit het bedrijfsleven is er interesse om te kijken hoe je met mensen die verschillende voorkeuren hebben in de omgang met elkaar het beste om kunt gaan.’