Van oude bidons naar nieuwe medailles: SAAR. hergebruikt afval voor een circulaire sportwereld
In de professionele sportwereld belanden jaarlijks tienduizenden bidons bij het afval. Alleen al wielerploegen gebruiken 30.000 tot 60.000 van deze plastic drinkflessen per ploeg per jaar. Voor de world-tour wielerploegen samen gaat dit om 1,2 miljoen bidons. Oftewel: 120.000 kg weggegooid plastic per jaar. Maar ook amateursportlocaties zien 50 tot 100 bidons per maand bij de gevonden voorwerpen verschijnen. Marianne Vollebergh en Joris Petterson van SAAR. zagen de waarde in van dit afval en grepen de kans aan om circulariteit in de sportwereld te stimuleren. We spraken Joris, mede-oprichter en circulair ontwerper van SAAR., over de ontwikkelingen, uitdagingen en ambities van het initiatief. En over de waarde van het testen van je innovatie op een sportevenement of festival, in dit geval het World Cup Kwalificatietoernooi in Thialf .
In samenwerking met SIA en Innofest bood Sportinnovator teams van praktijkgericht onderzoekers van hogescholen en mkb’ers de kans om hun innovaties uit hun praktijkgericht onderzoek op sportevenementen en festivals te testen. Innofest X SIA Sport richt zich op innovaties op het gebied van sporten en sportief bewegen of de verduurzaming van sportlocaties en de sport in algemene zin. In 2024 testten 10 teams hun innovaties in de praktijk op toonaangevende evenementen, zoals de FBK Games, Zwarte Cross en het World Cup Kwalificatie Toernooi in Thialf. SAAR. is daar een van en vertelt graag over hun ervaring.
Sinds september 2022 is SAAR., in eerste instantie met ondersteuning van Sportinnovator, bidons aan het inzamelen, sorteren en verwerken tot nieuwe circulaire sportartikelen. Gerecyclede medailles en podia zijn tot dusver hun area of expertise. De medailles zijn afgelopen sportzomer uitgereikt bij de Renewi Tour en het podium is gebruikt bij de Simac Ladies Tour. “Terwijl we de afgelopen jaren nog een kleine oplage van het product verkochten, en eigenlijk nog in de trial-fase zitten, zijn de producten al op het hoogste niveau van topsport uitgereikt,” vertelt Joris. “En ons product is daarmee in the picture gekomen.”
SAAR. is verantwoordelijk voor de hele keten, van inzameling tot eindproduct, en dat is niet altijd even makkelijk. “De uitdaging zit nog in zowel de productie van het product als de inzameling en de verwerking van de bidons,” vertelt Joris. “Omdat we ons met de hele cyclus bezighouden, zit je continu in een leerproces.” Daarin lopen ze nog weleens tegen problemen aan. “De vermaler weigerde een keer ons materiaal te verwerken omdat het te vervuild was, dus hebben we die hele batch moeten afkeuren”, vertelt Joris. “Daar ligt een flinke uitdaging voor ons.”
Waardevolle combinatie
Tijdens het World Cup Kwalificatietoernooi in Thialf testten zij de reactie van bezoekers op hun medailles en podium. Joris: “Als ik een vroeg prototype heb dat ik wil testen, is het gewoon heel leuk en waardevol om dat op deze manier op een festival of evenement te doen.”
Om de technische eigenschappen van het materiaal en de beste manier om het her te gebruiken te onderzoeken, werkte SAAR. samen met MNEXT; een expertisecentrum van de Avans Hogeschool, dat zich bezighoudt met de transitie naar biokunststof. Daarnaast is in Thialf getest wat publieksreacties zijn op de kunststoffen medaille. Deze wisselwerking tussen lab-onderzoek en publiekstest was een mooie aanvulling voor SAAR.: “Omdat er een budget beschikbaar was om samen te werken met een Hogeschool en zo een onderzoek aan de test te koppelen, sloot het heel mooi aan voor ons”, aldus Joris.
Emotionele waarde
Of bezoekers een circulaire medaille of toch een metalen plak mee naar huis willen nemen, bleek deels te liggen aan de emotionele waarde die gehecht wordt aan het product. Zeker mensen die nog nooit een medaille gewonnen hebben, neigden sneller naar het traditionele goud, zilver en brons. Het verhaal achter de circulaire materialen bleek cruciaal: mét uitleg koos 39% van de bezoekers voor de circulaire medaille, zonder uitleg was dat slechts 25%. “Je merkt daarin de tendens dat sporters die vaak op het podium staan met een medaille eerder geneigd zijn een keer een andere te willen winnen met een leuk verhaal erbij,” vertelt Joris.
Aan het podium zit minder emotionele waarde, die mag volgens bezoekers best een ander kleurtje hebben of er wat gekker uitzien. “Ook degene die bij een medaille zegt; ‘Het moet echt goud zijn’, die wil dan wel op een podium van ons staan,” aldus Joris. “Het was heel waardevol om een aantal vermoedens bevestigd te krijgen,” gaat hij verder. “Het meest interessante daarvan is dat we een paar van die vermoedens om hebben kunnen zetten naar data. We hebben in drie dagen tijd zo’n 350 à 400 reacties op kunnen halen.”
De toekomst van sportproducten
Ambities en toekomstplannen hebben ze bij SAAR. genoeg. Zo streven ze naar het maken van grotere oplages van een product. “We kijken nu wat we in serie kunnen produceren, zodat we investeringen kunnen doen en die producten groter kunnen maken,” zegt Joris. “We hebben nu bij veel producten nog kleine maximale oplagen die we kunnen behalen, en die proberen we weg te krijgen.” Hierin kijken ze ook naar de productie van andere sportproducten, zoals bekers. “We gebruiken het onderzoek in Thialf om te kijken met welke producten en op welke termijn we de markt op willen gaan.” Of de circulaire medailles daadwerkelijk uitgereikt worden op sportevenementen, is aan de organisator van een evenement. “En tegelijkertijd merkten we: misschien moeten we kijken naar andere producten, zoals het podium, waar mensen iets minder een traditioneel gevoel bij hebben,” vertelt Joris. “Mensen vinden het vet dat het podium gemaakt is van bidons, en daar hangt behalve de drie treden en de cijfers 1, 2 en 3 geen beeld omheen van hoe dat podium eruit moet zien, omdat dat een traditie is.”
Ook het aannemen van een andere rol in het productieproces behoort tot de doelen. “We willen meer supplier zijn voor andere sportmerken,” vertelt Joris. “We zitten met een aantal grote namen zoals PRO (een merk van Shimano Europa) en BBB Cycling om tafel om te kijken of zij de bidons kunnen gebruiken om een van hun producten te ontwikkelen. Het onderzoek van Thialf helpt ook om inzicht te krijgen in waar een consument gevoelig voor is en hoe je dat kunt positioneren,” aldus Joris.
Tips voor toekomstige innovators
De grootste tip van Joris voor een succesvolle test? Goede voorbereiding! “Het is beter om de test wat simpeler te houden en dat je daar iets uithaalt waarvan je denkt ‘hier kan ik echt wat mee’, dan dat je probeert te veel uit zo’n kort moment te halen.”
Een ding is zeker: Joris zou het testen zeker aanbevelen. “Je kunt echt inhoudelijk op je eigen test focussen en Innofest regelt alle praktische zaken met de locatie,” vertelt Joris. “En ik zou anderen echt wel aanraden om, als je een beetje een pril idee of eerste prototype hebt, dit te testen. En dan is een test met Innofest echt een makkelijke manier om een weekend ergens te staan en heel veel aanloop van mensen te hebben die allerlei feedback op je afvuren.”
Wil jij, net als SAAR., je innovatie testen?
Dit onderzoek is uitgevoerd door Mnext van Avans Hogeschool en Saar, een initiatief van E-waste Arcades en Mary&. Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door Regieorgaan SIA en Sportinnovator.
