Wereldprimeur: in Ahoy lag de duurzaamste ijsbaan ter wereld

Half maart vond in Nederland het WK shorttrack plaats. Niet in ‘schaatsmekka’ Thialf in Heerenveen, dat al jaren als hét podium voor topwedstrijden op de lange baan fungeert. Voor de gelegenheid was het Rotterdamse Ahoy tot tijdelijke schaatsbaan omgetoverd. En dat niet alleen. Het ging hier namelijk ook om een extra duurzame variant. In deze vorm de eerste ter wereld.

Redactie 17 april 2024, 07:38

Zeven jaar geleden vond ook al een WK shorttrack op een tijdelijke ijsbaan plaats in Ahoy. Deze maakte gebruik van aggregaten die draaiden op diesel. Ditmaal werkten de machines op – door zonne-energie opgewekte – elektriciteit. De koelmachines zijn daarnaast efficiënter gemaakt. Hierdoor nemen ze gas terug als de ijs de juiste temperatuur bereikt heeft. Bovendien wordt de warmte die vrijkomt bij het koelen gebruikt om het water voor de dweilmachine te verwarmen en het schaafsel van het ijs om te smelten. Hierdoor is er vijftig procent minder water nodig.

De duurzaamste ter wereld

Het idee voor deze extra duurzame tijdelijke ijsbaan ontstond anderhalf jaar geleden in Seattle bij een congres over verduurzaming. Commercieel directeur van de Koninklijke Nederlandse Schaatsbond (KNSB) Jeroen Kraaij was daar namens de bond aanwezig.

“Ik was daar onder andere samen met Edwin Hoogerwerf, CEO van Daikin Nederland en tevens onze hoofdsponsor, en Nathalie Du Bruin van Ahoy. Toen wisten we al dat het WK eraan kwam. Wat nu als we streven naar een honderd procent duurzame tijdelijke ijsvloer of in ieder geval de meest duurzame tijdelijke ijsbaan ooit neerleggen?, spraken we uit. Die gedachte past ook binnen het meerjarenplan dat we met de bond twee jaar geleden hebben opgesteld. We willen dat de schaatssport blijft, ondanks de klimaatveranderingen. Duurzamere oplossingen zijn daarvoor nodig, want kunstijs maken en in stand houden kost nu eenmaal energie”, aldus Kraaij.

“Als bond fungeerden we als animator en katalysator. Daikin droeg zorg voor de techniek. Zij leverden de slimme chillers waarbij de warmteterugwinning voor het smelten van het afgeschraapte ijs een noviteit was. De ijsmakers van Ice-World dachten daarnaast mee en evenementorganisator TIG zorgde voor de coördinatie en uitrol van het geheel. Zomaar nieuw ijs testen kan natuurlijk niet op een WK.”

Jeroen Kraaij, commercieel directeur van de Koninklijke Nederlandse Schaatsbond

Meerdere partijen zaten daarna om de tafel om uitvoering te geven aan de in Seattle geformuleerde gedachte. Kraaij: “Als bond fungeerden we als animator en katalysator. Daikin droeg zorg voor de techniek. Zij leverden de slimme chillers waarbij de warmteterugwinning voor het smelten van het afgeschraapte ijs een noviteit was. De ijsmakers van Ice-World dachten daarnaast mee en evenementorganisator TIG zorgde voor de coördinatie en uitrol van het geheel. Zomaar nieuw ijs testen kan natuurlijk niet op een WK.”

Na een ontwikkelfase werd de tijdelijke ijsbaan een week voor het WK neergelegd. “Toen de Nederlandse shorttrackers voor het eerst op de baan stapten, was het wel even spannend. Je hoort binnen dertig seconden als het niet goed is. Gelukkig waren ze enthousiast. Sterker nog, sommigen gaven aan dat de kwaliteit van het ijs veel constanter is. Kan dit ijs niet ook op meerdere plekken komen?, zeiden ze.”

Het kan. Nu de rest nog

Hoewel de resultaten voor de Nederlandse shorttrackploeg tegenvielen, is Kraaij blij met de wereldprimeur. “We hebben laten zien dat het op deze manier kan. De volgende uitdaging is het schaalbaar maken. Er bestaat al een taskforce, waar onder meer NOC*NSF, Kenniscentrum Sport & Bewegen, de Vereniging Kunstijsbanen Nederland en wij deel van uitmaken. Die draait om kennisdeling, inspireren en nieuwe initiatieven starten. Met een nieuw te vormen consortium van bedrijven willen we daarnaast de markt op gaan met meer van dit soort duurzame ijsbanen. Zowel permanente als tijdelijke.”

Nederland kent meer dan twintig permanente ijsbanen. In Alkmaar is De Meent een voorloper als het gaat om duurzaamheid, alleen al vanwege de 940 zonnepanelen boven de parkeerplaats en een warmte-koude-opslagsysteem voor de opslag en het hergebruik van restwarmte van de ijsmachines. Recent is ook De Vlietlijn in Leiden duurzaam ontwikkeld. Maar wat de KNSB en bedrijven als Daikin betreft, komt daar dus nog een flinke duurzaamheidsslag bij. “Dat geldt ook voor de ruim zeventig tijdelijke ijsbanen die in de winter jaarlijks worden gecreëerd”, voegt Kraaij toe. “Alles om de sport ook in de toekomst te kunnen blijven beoefenen en om de jeugd te laten kennismaken met schaatsen. Daarvoor moeten we als bond, taskforce en straks ook consortium aan de boom blijven schudden bij iedereen die bij schaatsijs betrokken is.”

Op het grootse testevenement kijkt Kraaij in ieder geval met tevredenheid terug. “We moeten nog het in detail nog analyseren en evalueren, maar in mijn optiek viel er niets tegen. Natuurlijk kunnen we op bepaalde vlakken kostenefficiënter werken. Zo hadden we nu vier koelmachines staan. Je hebt er drie nodig om ijs te maken en twee om het ijs daarna op peil te houden. Drie was dus genoeg geweest, maar we wilden uiteraard geen risico nemen op een WK. Ik kan in ieder geval niet wachten om deze methode ook bij andere ijsbanen te zien.”